Špansko-američki rat (1898.)
Špansko-američki rat je bio sukob iz 1898. godine između Španije i SAD. Povod za izbijanje sukoba je bila američka intervencija u Kubanskom ratu za nezavisnost. Američki napadi na španske pacifičke posede je doveo do mešanja u Filipinsku revoluciju i Filipinsko-američkog rata.
Pobune zbog španske vladavine su godinama ranije izbijale na Kubi. Rat je mogao izbiti i ranije, npr. za vreme Virdžinijuske afere 1873. Krajem 1890-ih, američka javnost je bila pod uticajem protiv-španske propagande koji su vodili novinari kao što su Džozef Pulicer i Vilijam Herst, koji su koristili žutu štampu da kritikuju špansku upravu na Kubi. Nakon misterioznog potapanja američkog bojnog broda USS Mejn u havanskoj luci, politički pritisak Demokratske stranke i nekih industrijalaca su naterali administraciju republikanskog predsednika Vilijama Makinlija u rat koji je on želeo da izbegne. Španija je tražila kompromis, ali su ga SAD odbacile uputivši ultimatum Španiji zahtevajući da preda kontrolu nad Kubom.
Iako je glavni povod rata bila nezavisnost Kube, desetonedeljeni rat je vođen i na Karibima i na Pacifiku. Američka pomorska premoć se pokazala odlučujućim faktorom, što je omogućilo američkim ekspedicionim snagama da se iskrcaju na Kubu i bore se protiv španskih garnizona, koji su već bili bačeni na kolena zbog napada kubanskih ustanika i epidemijom žute groznice. Brojčano nadmoćne kubanske, filipinske i američke snage su izdejstvovale predaju Santijaga de Kube i Manile, uprkos jakom otporu nekih španskih pešadijskih jedinica i žestokih borbi za položaje kao što je brdo San Huan. Nakon što su dve zastarele španske flote potopljene kod Santijago de Kube i u Manilskom zalivu, a treće moderna flota povučena da brani obale Španije, Madrid je zatražio mir.
Rezultat je bio Pariski mir, koji je sklopljen pod uslovima koji su pogodovali SAD, i koji su dozvolili privremenu američki kontrolu nad Kubom i dali SAD neograničenu kolonijalnu upravu nad Portorikom, Gvamom i Filipinima. Poraz i raspad Španske imperije je bio težak udarac za španski nacionalni ponos i izazvao je duboku filozofsku i umetničku kritiku španskog društva u vidu grupe Generacija ’98. SAD su stekle nekoliko ostrvskih poseda širom sveta, što je izazvalo rasprave o svrsishodnosti ekspanzionizma.
