Pištoljska municija

Tačno godinu dana smo na specijalizovanom strelištu u pravilnom vremenskom intervalu sprovodili testiranje preciznosti različite pištoljske municije brojnih fabrika kako bismo prijatelju našeg časopisa pomogli da iznađe optimalnu kombinaciju oružje-metak. Ne sporeći činjenicu da fabrike oružja i municije u svojim specijalizovanim laboratorijama i poligonima analitički istražuju svaku laboraciju uslovima koji su nedostižni nama običnim korisnicima, ipak se iz svega ostvarenog mogu izvući određeni korisni zaključci.

Kao istaknuti član lokalnog streljačkog kluba i ambiciozni takmičar, naš prijatelj je najpre pre 7 godina nabavio pištolj Zbrojovka Model 97B u kalibru .45ACP jer mu je vizuelno odgovarao, a veliki je zaljubljenik u ovaj moćni metak. Međutim, ergonomija nije adekvatna proporcijama njegove šake, okidanje još manje, a i cena municije nije zanemariv faktor tako je odlučio da za potrebe preciznog streljaštva nabavi i više sportski dizajniran pištolj iste fabrike Shadow 2 kalibra 9x19mm. Na IPSC poligonima je ostvarivao željene rezultate, uglavnom municijom užičkog „Prvog partizana“ s zrnom tipa FMJ mase 115 grejna (7,45 grama), ali na takmičenjima u sporijem preciznom streljaštvu s udaljenosti do mete od 25 metara usled karakteristika oružja nije uspevao da postigne projektovano grupisanje. Zaključivši kako mu neuporedivo više odgovara okidački sistem s obaračom samo jednostruke akcije, kao i nešto drugačiji raspored balansa, naredni primerak u svojevrsnoj „ergeli“ proizvoda fabrike iz Uherskog Broda je bio CZ TS2, koji za sada predstavlja njegovu uzdanicu. Ovaj primerak iz linije Tactical Sport iziskuje određeno privikavanje korisnika, prvenstveno oko rafiniranog obarača s vrlo kratkog hoda i male sile potrebne za aktivaciju okidanja i opaljenja.

Pošto je u prethodnom periodu ovladao finesama nišanjenja, zaustavljanja i kontrole disanja, zauzimanja najpodesnijeg stava i prihvata, uz mogućnost da svakog jutra pre odlaska na posao ispali nekoliko desetina metaka na identičnoj meti u istom streljačkom boksu i jednakim svetlosnim uslovima, u tako ujednačenim uslovima zapazio je kako eliminacija grešaka koje proističu iz ljudskog faktora pištolj pogađa vrlo raznoliko zavisno od municije. Pošto u našim uslovima, skladno važećim zakonskim propisima vlasnici legalnog oružja mogu da nabavljaju praktično neograničenu količinu, ponuda municije najširenijeg pištoljskog kalibra 9mm Para je osetno bolja nego u nekom prethodnom periodu, a u prodavnicima najveći izbor su laboracije polazne brzine oko 340 metara u sekundi, s Bokser kapislom i zrna tipa FMJ mase 124 grejna, odnosno 8 grama. Želeći da isprobamo u opisanim uslovima, vrhunskim oružjem najmanjih tolerancijama, propratili smo kako mesecima vlasnik CZ TS2 praktično svakodnevno koristi sledeću municiju: Federal „American Eagle“, Fiochhi „Classic Line“, Prvi partizan „Rangemaster“ i „Handgun Line“, zatim Sellier&Bellot „SB9B“, MAXX Tech i Remington. Naglašavamo kako je sva municija bila deklarativno identičnih svojstava u smislu tipa i mase zrna, kao početne brzine, ali rezultati su se drastično razlikovali.

Pre podataka o grupisanju pogodaka, bitno je pomenuti kako se sva municija odreda odlikovala apsolutnom pouzdanosti prilikom uvođenja metka iz okvira u cev, kao i prilikom ekstrakcije ispaljenih čaura, što je bilo očekivano jer se upravo metak 9x19mm takvih svojstava s punom košuljicom zrna mase osam grama te polazne brzine koristi širom sveta u vojne i policijske svrhe za upotrebu u automatima. Međutim, prilikom korišćenja najjeftinije „rinfuzne“ municije strane proizvodnje manifestovalo se izraženo prljanje unutrašnjosti oružja, a već nakon nekoliko desetina ispaljenih metaka su naslage gareži nusprodukata sagorevanja baruta uticale na trasu cevi tako da se slika pogodaka drastično menjala. Ovo je bitno u smislu ponovnog naglašavanja kako neusklađenost dve od četiri komponente metka (barutnog punjenja i kapisle) utiče na pouzdanost sklopa, a još više na tačnost i preciznost ostvarenih pogodaka.
Kao uporedni parametar, nakon svake serije oprobane municije cev pištolja je temeljno čišćena i posušivana od lubrikanta, pa bi strelac ispalio po pet serije od deset metaka PPU takođe FMJ zrna od 124 grejna, ali relativno starije proizvodnje iz 2016. godine, iz iste tranše namenjene streljačkim klubovima, a nalazi se u ranijim kutijama tamnije plave boje. Dobijani su rezultati koji su primereni takmičenjima koji su u domenu simulacije taktičkog streljaštva, ali nisu približni najzahtevnijim sportskim disciplinama preciznog gde je milimetarska odstupanja grupa znače plasman na osnovu ostvarenih krugova na meti. Važno je istaći kako se sva pobrojana municija nalazi u nižem srednjem cenovnom rangu, odnosno da se i u našim uslovima u prodaji mogu naći laboracije fabrika Lapua, Norma, RWS i Geco kojim su na ovdašnjim takmičenjima ostvarivani impresivni rezultati od preko 95 poena od mogućih maksimalnih 100. Takođe, pre dva broja smo objavili kako je metkom užičkog „Prvog partizana“ kalibra 9x19mm s zrnom tipa FMJ mase 158 grejna (10,2 grama) iz linije nazvane Subsonic više takmičara u našoj i stranim zemljama ostvarivalo maksimalnih sto krugova na takmičenjima u preciznom streljaštvu, pa municiju s zrnom mase 124 grejna koriste samo za trening, dok je ona težeg zrna ponajbolji izbor kada se želi vrhunski rezultat.

Kako bismo došli do najobjektivnijih zaključaka, bez želje da bilo kome namećemo sugestije koju kombinaciju oružje-metak svako pojedinačno smatra optimalnom, razmenili smo informacije s američkim i kanadskim kolegama. Njihova iskustva s gotovo stotinak laboracija municije 9x19mm približno istog broja proizvođača sa svih svetskih meridijana su približna onim podacima koje smo i mi generalizovali nakon godinu upoređivanja i analize rezultata. Recimo, od NRA smo dobili tabelu s podacima prosečno ostvarenog grupisanja pogodaka upotrebom specijalnog takmičarskog pištolja najviše moguće preciznosti, a merenja su vršena tako što se oružje fiksiralo tipskom stegom, a merene su grupe od po deset metaka na metama udaljenim 50 jardi. Izabrana je municija svih mogućih tipova, oblika i mase zrna od 90 do 147 grejna, a polazne brzine su varirale od najmanjih koje jedva ostvaruju poluautomatsku funkciju sistema, sve do super brzih +P punjenja s najlakšim zrnom. S neskrivenom dozom lokalpatriotizma, ponosni na izuzetan odnos i saradnju tokom više decenija, ističemo kako je municija „Prvog partizana“ u zavidnoj konkurenciji među najboljim u njihovom testiranju, a potvrdilo se i u našem.

Ubedljivo najbolje grupisanje je naš testni strelac ostvario upravo PPU metkom iz serije „Handgun Line“ najnovije produkcije, kao i italijanskom Fiochhi „Classic“, a obe laboracije nisu među najskupljim i dostupne su u skoro svim ovdašnjim specijalizovanim prodavnicama. Naravno, dužni smo da pojasnimo kako se nekim drugim pištoljima zasigurno najbolji rezultati ostvaruju municijom ostalih renomiranih firmi, ali pomenuta kombinacija oružja, municije i sklonosti korisnika u ovom slučaju se pokazala izvrsno i očekujemo rezultate s predstojećih takmičenja kao potvrdu.
Iskoristili smo priliku tokom testiranja da član naše redakcije dr Nikola Arsić, vrstan poznavalac materije i izuzetno uspešan u preciznom streljaštvu u zapadnoevropskim okvirima, takođe oproba ovako odabranu varijantu. U skladu s očekivanjima, metu je pomerio na dvostruko veću udaljenost od čitavih 50 metara, a grupe pogodaka su bile u onih koje su znalci iz NRA ostvarili skupocenim takmičarskim pištoljem koji je bio pričvršćen u tzv. restu, što dovoljno govori. U narednom periodu ćemo što je češće moguće obavljati ovakva testiranja, u nadi kako će to pomoći unapređenju streljačke veštine ovdašnjih takmičara i rekreativaca.
tekst i foto Milan Milanović