Svedoci ratnih epoha
Uz pomoć „Prvog partizana“ iz Užica i Vojske Srbije, testirali smo pet mitraljeza, koji su, u svoje vreme bili najbolji i vrlo popularni kod korisnika. naš M84 (licencna kopija ruskog PKM) najpogodniji za manipulaciju
Svojevremeno je u jednom oružarskom časopisu lansiran mit, prema kome je najlakši način da dobijete batine u nekom britanskom baru pedesetih godina 20. veka – da naglas kažete kako Bren nije bio najbolji puškomitraljez na svetu. I pored činjenice da je ta tvrdnja predimenzionirana, posle svih ratova koji su protutnjali ovim prostorima prethodnih godina – i u našim uslovima postoje suprotna shvatanja o karakteristikama pojedinih mitraljeza.
Naime, na Zapadu i vojskama članicama NATO stav je da najsrećnije rešenje pod nazivom GPMG (General purpose machine gun), odnosno mitraljez opšte namene predstavlja originalni belgijski koncept FN MAG, dok u ostatku sveta i dalje vladaju podeljeni stavovi.
Oštri kriterijumi
Zato smo uz pomoć prijatelja iz užičkog “Prvog partizana” i Vojske Srbije, organizovali „surovo“ testiranje pet mitraljeza, koji su u svoje doba (a mnogi i danas), smatrani najboljim.
Dakle, pribavili smo originalni britanski Bren u kalibru .303 British, jugoslovenski M53 koji je identična kopija nemačkog MG42 (7,9 mm), američki M60 (7,62×51, belgijski FN MAG (7,62×51) i domaći M84 (7,62x54R), koji je licencna kopija ruskog mitraljeza PKM.
Kriterijumi za ocenjivanje su bili:
Pouzdanost – najvažnija karakteristika svakog vatrenog oružja, pred kojom padaju vatrena moć, dizajn i svi marketinški napori. Rangiranje je izvršeno prema broju zastoja u različitim režimima vatre, upotrebom bojeve i manevarske municije.
Efikasnost – većim delom matematička kategorija, jer se vrednuje mogućnost oružja da “zaspe” ciljeve optimalnom količinom hitaca na određenim daljinama, a sa druge strane su od značaja i rasturanje grupe pogodaka i vreme potrebno za zamenu cevi, odnosno okvira/redenika.
Priručnost, odnosno udobnost rukovanja – svaka nova generacija mitraljeza je imala usavršenu ergonomiju i prilagodjenost upotrebi u raznim tipskim situacijama, pa je subjektivni osećaj strelca od velikog značaja.
Iskustva iz borbene upotrebe – mnoga oružja su dostigla status kulta u mirnodopskim uslovima, dok bi na ratnim poprištima doživela potpuni fijasko. S obzirom da je reč o pet mitraljeza koji su zaista mnogo korišćeni u terenskim uslovima, sumirani podaci o „ponašanju“ u ratnim dejstvima su i te kako od značaja.
Tekst i snimci: Milan MILANOVIĆ
