Utva-75
Utva-75 je školski avion dvosed, s klipnim motorom. Prototipski razvoj i proizvodnja su realizovani u Fabrici Utva, u Pančevu, Srbija. Avion služi za početnu obuku vojnih pilota u Srbiji (do 2007. godine i u Hrvatskoj). Kao civilni avion se koristi u aero-klubovima u državama, proizašlim iz bivše SFRJ. Projekat aviona Utva-75 je proizašao iz varijante M-10, iz projekata game lakih aviona, u jugoslovensko-poljskoj saradnji. Jugoslovensku stranu su predstavljali u saradnji: Vazduhoplovnotehnički institut iz Beograda, Mašinski fakultet iz Beograda, Soko iz Mostara i Utva iz Pančeva. Prvi let prototipa bio je 1976. godine. Napravljen je još jedan prototip aviona s izmenjenim načinom zakivanja, s upuštenim glavama. Kako promjena na drugom prototipu nije dala željena aerodinamička poboljšanja, serijska proizvodnja je nastavljena prema standardu prvog prototipa. Prvi let je imala Utva-75A (nastala od M-12), s četiri sjedišta, 1986. godine. S ovom varijantom je pokušan izlazak na zapadno tržište. Zbog visokih standarda toga tržišta, kao što su komfor, mala buka itd., pokušaj nije dao rezultate. Proizvedeno je 136 aviona od 1978. do 1985. Nakon raspada Jugoslavije, avioni su korišćeni u vazduhoplovstvima novonastalih država. Utva-75 imala malu ulogu u proteklim ratovima u bivšoj SFRJ. Utva 75 je veoma skromno naoružana za potrebe početne obuke pilota za gađanje, raketiranje i bombardovanje, što se u izuzetnim slučajevima može koristiti i za borbena dejstva. Poseduje dve potkrilne linije podvešavanja s nosivošću 2 h 150 kg. Varijante nošenja oružja, bombe 2 h 100 kg; ili 4 h 50 kg; dva saćasta lansera, po 12 raketa od 57 mm. Na te linije se mogu alternativno ugraditi lanseri sa malokalibarskim mitraljezima.
Avion Utva 75 je opremljen standardnom opremom za ovu kategoriju aviona, uključujući višekanalni VHF primopredajnik; digitalni merač ukupnog vremena leta. Opcijska oprema uključuje daleko veći izbor. Među njom je panel za radio- navigacijski sistem, sa svim komponentama, uključujući računar i pokazivač (indikator). Pored toga je digitalni merač rastojanja i brzine propadanja do zemlje, i vremena za pristajanje. Predviđen je pitač i odgovarač za identifikaciju aviona i primopredajnik za radio-far, s automatskim izborom koda.
Na međunarodnom sajmu „Partner 2015“ Utva je promovisala prototip aviona „Sova“ koji po spoljnjem izgledu predstavlja modernizovan i delimično izmenjen avion Utva 75A četvorosed. Osnovna namena aviona je početna obuka (i selekcija), trenaž, sport i turizam. Kao pomoćna namena se navodi izviđanje, patroliranje, foto snimanje i slično, kao i mogućnost nošenja naoružanja uz ugradnju odgovarajuće opreme. „Sova“ je napredna verzija aviona „utva 75“, koji se od osnovnog modela razlikuje po jačem motoru i potpuno digitalizovanom kokpitu. Opremljen je uređajima za radio i GPS navigaciju, instrumentalno sletanje i praćenje rada motora i potrošnje goriva.
Godina proizvodnje: 1976
Firma: UTVA Fabrika Aviona
Raspon krila; 9,73 m
Dužina: 7,11 m
Visina: 3,15 m
Površina krila: 14,63 m2
Težina (prazan): 685 kg
Mogući tovar-
Težina (maksimalna pri startu): 970 kg
Putnici: 2 ovisno od verzije aviona
Posada: 2
Brzina: 215 km/h
Visina leta: 4000 m
Dužina leta: 800 km
Pogon: 1× Lycoming IO-360-B1F 4 klipni motor
Snaga: 134 kW
