Bitka za Monte Kasino
U Drugom svetskom ratu, Bitka za Monte Kasino (poznata i pod imenom Bitka za Rim) je, u stvari bila serija bitaka, koje su vodili saveznici u pokušaju da probiju Gustavovu liniju, osvoje Rim i povežu se sa savezničkim snagama u džepu kod Ancija.
Prva bitka je počela 4. januara, 1944. i manastir na vrhu brda je uništen u savezničkom bombardovanju 15. februara. Saveznički avioni su žestoko bombardovali ruševine manastira i 15. marta.
Tokom tri neuspešna pokušaja da se osvoji dobro branjeni manastir Monte Kasino (17. januar — 25. januar, 15. februar — 18. februar, 15. mart — 25. mart), snage SAD, Ujedinjenog Kraljevstva, Indije, Kanade, Australije, Južne Afrike i Novog Zelanda su izgubili oko 54.000 ljudi, ali nisu uspele da osvoje grad, ili dvorac koji stoji iznad doline reke Rapido.
Takozvanu Četvrtu bitku za Monte Kasino je vodio II Poljski korpus pod generalom Vladislavom Andresom (11. maj — 19. maj). Prvi napad (11. maj — 12. maj) je uzrokovao velike gubitke, ali je omogućio Britanskoj 8. armiji pod generalom Sir Oliverom Lizom (Oliver Leese) da se probije kroz nemačke linije na dolini reke Liri ispod manastira.
Drugi napad (17. maj — 19. maj), je izveden po neizmernoj ceni u životima poljskih vojnika, uz pomoć snaga iz Maroka pod francuskom komandom koje su bile sastavljene od brdskog stanovništva, korištenog u planinskom ratovanju. U napadu je Nemačka 1. padobranska divizija odbačena sa pozicija na brdu koje su okruživale manastir, i bila gotovo opkoljena. U ranu zoru 18. maja, izviđačka grupa poljske 12. podolijske konjičke regimente je osvojila ruševine manastira, nakon što su se Nemci evakuisali.
Osvajanje Monte Kasina je omogućilo britanskim i američkim divizijama da otpočnu napredovanje ka Rimu, koji je osvojen 4. juna 1944, samo dva dana pre iskrcavanja na Normandiju. Tokom bitaka, istorijski manastir Monte Kasino je u potpunosti uništen. Na sreću, nezamenjivu manastirsku biblioteku su Nemci sklonili u Rim.
