Iz arhive Kalibra: Dalekometno streljaštvo
Na našim prostorima dalekometna takmičenja su prisutna duže od 10 godina, po pravilima i formi F Clase.
Današnje dalekometno streljaštvo je proizašlo iz skoro pa „drevne“ Palma discipline, koja korene (uz prekide između dva svetska rata), vuče od 1876. godine i smatra se nacionalnom streljačkom disciplinom u Ujedinjenom Kraljevstvu, Irskoj, SAD, Kanadi i Australiji.
U Palma disciplini mete udaljene 800, 900 i 1000 jardi (veličina „desetke“ ili X/V kruga je 255 mm, odnosno priblizno 1 MOA), gađaju se sa po, naječešće, 15 metaka iz ležećeg stava, bez naslona, uz dozvoljeno korišćenje takmičarskog remnika i minimalnu težinu okidanja od 500 g. Ukupna masa oružja nije ograničena, a dozvoljeni su isključivo mehanički nišani, tako da ništa sem mikrometarskih dioptera na ovim takmičenjima i nećete videti.
Prava mera preciznosti
Na samom početku, takmičilo se sa puškama na crni barut. Uporedo sa razvojem pešadijskog oružja usavršavane su korišćene puške i kalibri, da bi se finalno 1966. godine (nakon što je Palma posle duže pauze ponovo „oživela“), uspostavio standard korišćenja kalibra .308 Win. sa zrnom težine ne veće od 156 g (kasnije je dodat .223 Rem sa zrnom težine ne veće od 81 g). Razlog uvođenja ovih ograničenja je jednostavan: Palma takmičenja su oduvek bila zamišljenja prvenstveno kao testiranje umeća čitanja vetra. Kako bi se ovaj izazov održao „do kraja“ i da bi akcenat uvek ostao na sposobnosti strelca da pročita vetar, a ne na opremi koju poseduje, ograničenje na korišćenje manje aerodinamičnih zrna i kalibra koji ih lansira umerenim brzinama zadržala su se do danas.
Cevi pušaka za Palma disciplinu su veoma duge, kako zbog nišanske linije tako i zbog, istina minimalnog, ali svakako značajnog (kada je „borba“ sa vetrom u pitanju), dobitka početne brzine.
Ublažene propozicije modernih takmičenja
Disciplina F Class je nastala u Kanadi, kada stariji Palma takmičari zbog slabijeg vida više nisu bili u mogućnosti da se takmiče sa diopterskim nišanima. Tada su odlučili da izmene pravila i omoguće korišćenje optičkih nišana (gađa se isključivo iz ležećeg položaja, kao i Palma). Uz to, usvojene su još neke promene: upotreba prednjeg i zadnjeg naslona (bipodi, mehanički podešavajući oslonci ili vrecice peska), smanjenje minimalne sile okidanja, ograničenje mase oružja, ukidanje restrikcije na korišćenje dotadašnjih Palma kalibara i podelu na dve klase: F Open i F TR Target.
F Open dozvoljava korišćenje bilo kog kalibra do .35 i maksimalnu masu oružja od 10 kg. F TR dozvoljava samo korišćenje kalibara .308 Win. i .223 Rem. (bez ograničenja težine zrna kao u Palmi) i maksimalnu masu oružja od 8,25 kg zajedno sa bipodom (jedini dozvoljen oblik prednjeg naslona).
Internacionalna takmičenja
Takmičenja se održavaju u formi kratkih distanci – od 300 do 600 jardi (ili metara) i dalekih – od 700-1000 jardi. Mete na kratkim distancama su različitih dimenzija i odgovaraju vrednostima uglovnih minuta (od 1 do 0,5 MOA) na određenoj daljini, dok su mete na dalekim distancama iste veličine (kao u Palmi od 1-0,5 MOA na 1000 jardi). Proba pre meča se podrazumeva, ograničena je vremenom, ali ne i brojem metaka. Vremena ima i više nego dovoljno, obično je za 20 metaka dozvoljeno 20 minuta. Oružje kojim se nastupa je sposobno za grupe od 0,35 MOA i manje.
Forma sa dalekim distancama od 800, 900 i 1000 jardi je nešto po čemu je F Classa internacionalno poznata i gde je borba sa adekvatnom procenom vetra još uvek od presudnog značaja i najvećih izazova. Svetsko prvenstvo u dalekometnom streljaštvu (Palma i F Class) održava se svake četiri godine.
Kratke distance Balkanske lige
U okviru bivših jugoslovenskih republika, godinama unazad imamo aktivnu Balkansku ligu i nekoliko kola takmičenja koja se održavaju tokom jedne sezone (Batajnica – SAJ, Bileća, Skoplje, Danilovgrad, Zlatibor – PPU kup…), na kojima se nadmeće oko 50 strelaca iz regiona. Na žalost, zbog nedostatka adekvatnih strelišta koja raspolažu većim udaljenostima ali i nekih drugih ograničenja, F Klasa Balkanske lige je evoluirala u streljačku disiplinu – benčrest.
Većina takmičenja koja se održavaju su do maksimalnih 300 m, onih sa daljinama preko 500 m ima par u celoj sezoni, a 100 m je postala legitimna distanca. U takvim uslovima uticaj vetra – primarni izazov oko koga je cela forma takmičenja i stvorena, u većini slučajeva je zanemariv. Tako je čitanje vetra i poznavanje osnovne streljačke balistike za većinu takmičara ostalo nepoznanica i nužno zlo umesto izazova
Aco POLIĆ
foto: Aco POLIĆ, Barnard Precision, PPU